Errefuxiatuentzako alokairu kontzienteak : “ez da posible” esatetik parte hartzeko erabakia hartzera.

2018ko ekainean, Nerea Melgosak, Gasteizko zinegotziak, familia errefuxiatuentzako alokairu kontzienteen prozesu berritzailea aplikatzea planteatu zidanean, nire erantzuna “ezinezkoa da” izan zen. Kultura- eta hizkuntza-desberdintasunak oztopo zailak iruditzen zitzaizkidan. Baina harresiak gure buruetan daude.

Nerearen kezkarekin enpatizatzeak “indioen untxi gisa” saiatzera eraman ninduen, nahiz eta nire inguruko ahotsak iristen zitzaizkidan, oso arriskutsua zela esanez. Gaur oso eskertuta nago Nereari egindako proposamen bisionarioagatik.

Bilerak hasi ziren. Lehenak ACCEM eta Estibaliz Peredarekin, garai hartan Bizikidetza eta Aniztasun zuzendaria zena. Prozesu honetan ere Miren Leiceaga aurkitu dut, ni bezalako abokatu kolaboratzailea, eta harekin ikuspegiak eta trebakuntza partekatzea funtsezkoa izaten ari da. Biok gara abokatu “arraroak” (gure espeziean ohikoak ez diren DRAEren arabera) eta “hizkuntza bera” hitz egiten dugu.

Horregatik guztiagatik, esperientzia pilotu hau ikaskuntzarako eta hazkunde pertsonalerako aparteko aukera bihurtu da, kontratu kontzienteei buruzko Biltzarrean partekatzen duguna, zeina ADCEk antolatu baitu (Gasteizko Villa Suso jauregia, 2018ko azaroa). Animatu nahi zaituztet esteka honetan ikus dezazuen: Benetako Esperientziak Errefuxiatu Kontsulta Kontratuak.
Elkarrizketa SER katean ere entzun dezakezue, lehen kontratua egin genion familia errefuxiatuaren aitaren parte-hartzearekin.
Une honetan, komiki formatuan prestatzen ari gara Afganistanetik datorren familia batentzako alokairu-kontratua. Bide erraz eta grafiko horren bidez hizkuntzaren eta hizkuntza teknikoaren zailtasuna gainditzea lortzen da.

Zergatik dira beharrezkoak errefuxiatuen etxebizitza alokatzeko kontratu kontzienteak?

Izan ere, migratzaileek, oro har, eta errefuxiatuek, bereziki, zailtasun handiagoak dituzte alokairuko etxebizitza bat lortzeko, eta, paradoxikoki, 2.000 etxebizitza baino gehiago daude hutsik Euskadin.

Zergatik daude hainbeste etxebizitza hutsik?
Arteale Fundazioaren ustez, lege-sistemak ez die konfiantzarik eta segurtasunik ematen haien beharrak asetzeko.

Zergatik ez dago jabe gehiago elkarlanean aritzea erabakitzen dutenak?
Zintzoki eta apalki, ezjakintasunagatik uste dut. Hilabete gutxi hauetan Arteale Fundazioak hiru jabe aurkitu ditu proiektu pilotuan parte hartzeko prest. Sentsibilitate eta kezka sozialak dituzten pertsonak dira. Horietako batek Fundazioari eman dio bere apartamentua.
Uste sendoa dugu askoz pertsona gehiago daudela horrelako ekimenekin bat egiteko prest, ezagutzen dituztenean. Are gehiago, berekoikeriatik bertatik, izan ere, Euskadi bezain zahartuta egonik, migratzaileek lagunduko digute gehien. Gure gizarteak duen erronkarik zailenetako bat dela uste dut, eta, aldi berean, elkarbizitza sortzeko aparteko aukera bat, hainbeste falta zaiguna. “La Vida de 100 años” liburua irakurtzea gomendatzen dizuet.

Zertarako?
Alokatzeko erabakia hartzeko, konfiantza sentituz. Kontratuak egiteko prozesu berri horrek balio du alderdiek elkar ezagutzeko, ulertzeko zer den garrantzitsua beraientzat, zein diren mugitzen dituzten balioak eta zein diren haien marra gorriak edo premia larrienak. Prozesuak laguntzen du alderdiak jabetu daitezen lortu nahi duten akordiorako lerrokatuta dauden ala ez. Konfiantza sortzeko balio du, bai alokatzeko erabakia hartzeko, bai baztertzeko.

Pertsonak ezagutzen dituzunean, gure adimeneko harresirik zurrunenak ere malgutu egiten dira, konfiantza hori sortu bada. Gogora datorkit nola lehen familiari alokatu nion pisuan, seme-alabek transmititu zidaten konfiantza transmititu izan ez balidate (irratian kontatutako anekdotari lotzen natzaio), ez nukeen aurrera egingo alokairuarekin. Askotan, seme-alabak zituzten familiak zuzenean baztertzen zituen, gazteek birgaitu berri zuten etxebizitza txikituko zuten beldurrez.

Nola ari gara?
Ilusio handiz, gogoz eta, oraingoz, ACCEM eta ARTEALErekin zerikusirik ez duten baliabiderik gabe, Caixa Fundazioak eman digun laguntza izan ezik, horri esker 10 pertsona trebatu ahal izan baitira. Hitzarmen bana adostu dugu ADCEren eta ACCEM, ADCE eta Gurutze Gorriaren artean. Espero dugu Gasteizko Udalaren eta beste administrazio publiko batzuen laguntza ere izatea. Gaiak jakin-mina piztu badizue, gure webguneak arakatzera gonbidatzen zaituztet (elkarlaneko zuzenbidea eta Arteale). Boluntarioak ere baditugu. Parte hartzera animatzen zara?

María José Anitua, Arteale fundazioko eta Euskadiko Elkarlan Zuzenbidearen Elkarteko presidentea.

* Irudia etxeko txikietako baten marrazki bat da.